Ιστορια

Η Χαλκιδική είναι περιοχή της Μακεδονίας και γεωγραφικά αποτελεί την απόληξη της Κεντρικής Μακεδονίας στο Αιγαίο πέλαγος, το οποίο εισχωρεί βαθιά μέσα σε αυτήν, σχηματίζοντας τρεις επιμήκεις χερσονήσους, που δίνουν στην περιοχή το χαρακτηριστικό της σχήμα («πόδια της Χαλκιδικής»).

Χάρτης της Χαλκιδικής

Η Χαλκιδική είναι μια μεγάλη χερσόνησος, αφού περιβρέχεται από το Αιγαίο πέλαγος και μόνο Β.ΒΔ. είναι ενωμένη με τον κορμό της Μακεδονίας διαμέσου της περιοχής της Θεσσαλονίκης. Στο νότιο τμήμα της Χαλκιδικής, σχηματίζονται τρεις χαρακτηριστικές επιμήκεις χερσόνησοι οι οποίες είναι από δυτικά προς ανατολικά: η χερσόνησος της Κασσάνδρας, η χερσόνησος της Σιθωνίας και η χερσόνησος του Αγίου Όρους.
Πρωτεύουσα του Νομού Χαλκιδικής είναι ο Πολύγυρος. Βρίσκεται στο γεωγραφικό μέσο του νομού και έχει 11.000 περίπου κατοίκους, ενώ διοικητικό κέντρο του Αγίου Όρους είναι οι Καρυές. Η χερσόνησος της Χαλκιδικής χωρίζεται διοικητικά στον νομό Χαλκιδικής και στην αυτόνομη μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους. Το βόρειο τμήμα της χερσονήσου ανήκει στο νομό Θεσσαλονίκης.

Ιστορία

Στην περιοχή της Μακεδονίας υπήρχαν επίσης αποικίες ελληνικών πόλεων της νότιας Ελλάδας, οι οποίες σχημάτισαν ομοσπονδιακά κράτη. Σημαντικότερο ήταν το αποικιακό κράτος της Χαλκιδικής που περιλάμβανε κυρίως αποικίες των Ευβοέων. Οι αποικίες αυτές είχαν σχηματίσει μία ομοσπονδιακή ένωση, το Κοινό των Χαλκιδέων με έδρα την Όλυνθο. Στην ένωση αυτή εντάχθηκαν και πόλεις εκτός Χαλκιδικής όπως οι Ευβοϊκές αποικίες της Πιερίας, Πύδνα και Μεθώνη. Κατακτήθηκε από τον Φίλιππο Β' και ενσωματώθηκε στο Μακεδονικό Βασίλειο. Αρχαίες περιοχές της Χαλκιδικής είναι:

• Ανθεμούς, ήταν η πρώτη περιοχή της Χαλκιδικής που εντάχθηκε στο Μακεδονικό Βασίλειο.
• Βοττική, καταλαμβάνει τις μεσόγειες εκτάσεις του Τορωναίου κόλπου.
• Κυριότερη πόλη της, η αρχαία Ολύνθος.

Κάτοικοί της οι Βοττιαίοι που μετανάστευσαν από την Βοττιαία και έδωσαν το όνομά τους στην περιοχή που μετοίκησαν.

• Άλλη σημαντική πόλη είναι η Σπάρτωλος, στην οποία έγινε η Μάχη της Σπάρτωλου μεταξύ των Αθηναίων

και του Κοινού των Χαλκιδέων

• Μένδη
• τα Πετράλωνα Χαλκιδικής
• Κρούσιδα ή Κρουσσαία, η μεσόγεια περιοχή από την Ποτίδαια στο Θερμαϊκό Κόλπο

μέχρι την χερσόνησο της Επανομή

• Ασσήριδα, πιθανή ονομασία για την μεσόγεια περιοχή

του Σιγγιτικού κόλπου,ονομάστηκε από την πόλη των Χαλκιδέων Άσσηρα ή Άσσα στη σημερινό διαμέρισμα Παναγίας

• η Τορώνη Χαλκιδικής
• Σάρτη , Σιθωνία
• Πίλωρος, Σιθωνία
• Σίγγος, Σιθωνία

• Κούκος, Σιθωνία
• τα Αρχαία Στάγειρα, σημερινά Στάγειρα
• Ολυμπιάδα (Ολυμπιάδα Χαλκιδικής)
• Άκανθος, σημερινή Ιερισσός

• Στρατωνίκη και Στρατώνι
• Αρεβενίκια ή Ρεβενίκια, σημερινή Μεγάλη Παναγία
• Αρναία

Κατά τους Περσικούς πολέμους, ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης κατασκεύασε μια διώρυγα στη χερσόνησο του Άθω, ώστε να αποφύγει τον περίπλου του Άθω, καθώς την τελευταία φορά που το επιχείρησε είχε βυθιστεί ο στόλος του Μαρδόνιου. Η διώρυγα ολοκληρώθηκε το 480 π.Χ. και ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία έργα.

Γεωγραφία

Η Χαλκιδική αποτελείται από τρεις μικρότερες χερσόνησους:

• Παλλήνη ή Κασσανδρεία ή Φλέγρα, η σημερινή χερσόνησος της Κασσάνδρας.
• Σιθωνία ή Λογγός, η σημερινή ομώνυμη χερσόνησος.
• Άθως ή Ακτή, η σημερινή ομώνυμη χερσόνησος του Άξω που βρίσκεται το Άγιο Όρος. Το Άγιο Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, που βρίσκεται στη χερσόνησο του Άθω της Χαλκιδικής στη Μακεδονία. Περιλαμβάνει είκοσι Ιερές Μονές και άλλα μοναστικά ιδρύματα και ανεπίσημα χαρακτηρίζεται ως "Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία". Αποτελεί το κέντρο του Ορθόδοξου χριστιανικού μοναχισμού με μνημεία μεγάλης εθνικής, ιστορικής, θρησκευτικής, γραμματειακής και πολιτισμικής αξίας σε παγκόσμια κλίμακα.

Από το 1988 συγκαταλέγεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.